Συμμετείχαμε με εργαστήριο στο Πανελλήνιο Συνέδριο «Σχολείο ανοιχτό στις κοινωνικές και παιδαγωγικές προκλήσεις» στις 4, 5 και 6 Μαΐου 2018, στη Θεσσαλονίκη.

Παρουσιάσαμε μέσα από συζήτηση το παιδαγωγικό πρόγραμμα του Σχολείου μας, το οποίο συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά με την επιστημονική εποπτεία του κ. Γιώργου Μπάρμπα επίκουρου καθηγητή Ειδικής Αγωγής ΑΠΘ.

Ο τίτλος του εργαστηρίου ήταν: «Ανάπτυξη της ικανότητας των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη διαχείριση των μεταξύ τους συγκρούσεων»

Το βιωματικό εργαστήριο είχε σαν επίκεντρο τις συγκρούσεις των παιδιών μέσα στις σχέσεις τους στο σχολείο με τους συνομηλίκους και σχετικά ερωτήματα τα οποία τέθηκαν από τους συμμετέχοντες όπως:

• Γιατί συγκρούονται κάποια παιδιά συστηματικά;
• Παρεμβαίνουμε και με ποιον τρόπο στις σωματικές διεκδικήσεις, συγκρούσεις;
• Πώς συζητάμε με τα παιδιά πάνω σε κριτήρια συνεπειών για μη αποδεκτές συμπεριφορές;
• Γιατί κάποια παιδιά άλλες φορές προκαλούν τη σύγκρουση και άλλες όχι και τι υπάρχει πίσω από αυτή την ασταθή συμπεριφορά;
• Ποιος είναι ο τρόπος που κινητοποιεί τα παιδιά να τροποποιήσουν τις μη αποδεκτές συμπεριφορές που συνοδεύουν τις συγκρούσεις;
• Ανάπτυξη της ικανότητας των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη διαχείριση των μεταξύ τους συγκρούσεων

Στο εργαστήριο έγινε επεξεργασία συγκεκριμένων περιπτώσεων συγκρούσεων μεταξύ των παιδιών μέσα από τις εμπειρίες των ίδιων των νηπιαγωγών, με κριτήριο τις δυσκολίες που συνάντησαν στη διαχείρισή τους. Η επεξεργασία έγινε σε δύο κύκλους. Στον πρώτο, σε μικρή ομάδα αρχικά και στην ολομέλεια στη συνέχεια, επιδιώχθηκε η ερμηνεία των συμπεριφορών και στρατηγικών των παιδιών. Στον δεύτερο κύκλο, έγινε επεξεργασία των παιδαγωγικών πρακτικών που εφάρμοσαν οι νηπιαγωγοί, σχολιασμός και διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων.

Οι συγκρούσεις μεταξύ των παιδιών στην προσχολική ηλικία είναι σύνηθες και φυσιολογικό φαινόμενο στη ζωή του νηπιαγωγείου, ιδιαίτερα στο ελεύθερο παιχνίδι, που οργανώνεται και ελέγχεται από τα ίδια δίχως την παρέμβαση του ενήλικα. Οι διαφωνίες είναι έκφραση διαφορετικών επιθυμιών ή διαφορετικών συνηθειών και αναπαραστάσεων της ζωής που μεταφέρονται από τα ίδια μέσα στο παιχνίδι τους. Οι διαμάχες δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να ασκηθούν να «βλέπουν» τους άλλους υπερβαίνοντας τον εγωκεντρισμό της ηλικίας τους, να εκτιμήσουν τι περιμένουν από αυτούς και να επεξεργαστούν ανάλογα τις πράξεις τους και τους ρόλους που κατέχουν· να αναπτύξουν κατάλληλες στρατηγικές για να πετύχουν την αποδοχή από τους άλλους ικανοποιώντας ταυτόχρονα τις επιθυμίες τους, δηλαδή να αποκτήσουν κοινωνική επάρκεια στις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους. Η μη αποδοχή, ιδιαίτερα για τα παιδιά που απορρίπτονται συστηματικά από τα άλλα είτε είναι αφανή (δεν τα αναζητά κανένα για να παίξουν), είτε παίζουν συστηματικά παράλληλο ή μοναχικό παιχνίδι, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην κοινωνική συγκρότηση του παιδιού. Η παρεμβατική-καθοδηγητική στάση της νηπιαγωγού, που δίνει τη λύση στις διενέξεις των παιδιών, στερεί από αυτά τη δυνατότητα να κινητοποιήσουν τις δικές τους στρατηγικές, να πάρουν την ευθύνη του εαυτού τους απέναντι στην ομάδα και στις σχέσεις τους. Στόχος του εργαστηρίου είναι να αναδειχθεί η δυνατότητα των παιδιών να αποκτήσουν ευθύνη και ικανότητα διαχείρισης των συγκρούσεών τους και να παρουσιαστούν κατάλληλες παιδαγωγικές πρακτικές υποστήριξης των παιδιών για το σκοπό αυτό.